Dit merkwaardige drieluik is opgebouwd als een beeldverhaal in een volkse, levendige stijl. Op het middenpaneel spreekt Christus, gezeten op een berg, het volk toe. Het gaat hier om de zogenaamde Bergrede waarin Christus De acht zaligheden predikt. De zijluiken zijn verdeeld in telkens drie taferelen, het onderste register van het middenpaneel in twee. Elk tafereel verbeeldt een van de acht zaligheden. Het geheel is gevat in een fijne, beschilderde omlijsting. Tekst-banden en inscripties in het Nederlands verduidelijken iedere voorstelling. Mede onder invloed van de reformatie was een vertaling van Bijbelteksten naar de volkstaal in de zestiende eeuw ook in katholieke kringen gebruikelijk. Het drieluik is afkomstig uit de voormalige kerk van de geschoeide karmelieten in Gent. De kunstschatten van het klooster en van de kerk werden tijdens de eerste beeldenstorm in 1566 verwoest. Het drieluik met de acht zaligheden is dus vermoedelijk na die datum besteld. Op de achterkant van de zijluiken zijn de wapenschilden van Antoon van Hille en zijn vrouw Martine van Zevecote te zien. Vermoedelijk waren zij de opdrachtgevers. Antoon van Hille was rechter-commissaris in Gent en stond bekend als een overtuigd tegenstander van de reformatie.
| Kunstenaar |
Anonieme meester
|
|---|---|
| Titel | De acht zaligheden |
| Datering | 1553 |
| Periode | 16de eeuw |
| Plaats | Zuidelijke Nederlanden TGN |
| Opschriften en merken | zinspreuk veelluik, middenpaneel, bovenste register: Salich zyn sij die In uwen huyse wonen, die sullen hu louen Inden tyt des eewicheyts - Psal. LXXXiii; opschrift boven de Christusfiguur : Hy heeft v ghegheuen eenen leeraer der recht- / ueerdicheyt. Ioelis. II Hoort hem - Matt. XV. Opschrift op een banderol onder de duif : Die gheest des heeren es vp my, daer omme heeft hy my ghesalft / ende heeft my ghesonden om te prekene den aerme. Luc iiii. |
| zinspreuk veelluik, middenpaneel, onder het bovenste register: Ic ben van hem ghestelt een Conynck vp Syon Sijnen heleghen beerch prekende zyn ghebot. Psal. ii.. Zinspreuk onder het rechtervlak van de benedenregister : Salich zyn die baermhertighe, want zy baermherticheyt / verweeruen sullen. | |
| opschrift veelluik, middenpaneel, benedenregister: Toordeel gods; godsrecht weerdickeyt; woord Gods; Duivel gods ; gherechticheyt; ghenade; opschriften rechts : Mesdaet; Goedertierenheyt; baermherticheyt gods; Liefde. | |
| zinspreuk geopend veelluik, linkerluik, bovenregister: Salich zynse die aerme zyn van gheeste/want dat rycke der hemelen behoort hemlien toe. | |
| opschrift bovenregister: heerghiericheyt; hoocheyt; Begheerte des weerlts. | |
| zinspreuk veelluik, linkerluik, middenregister, geopend: Salich zijn die Sachtmoedighe, want zy / besitten sullen die aerde. Opschriften : Spyticheyt; Iniurie. | |
| zinspreuk geopend veelluik, linkerluik, in het benedenregister: Salich zyn sij die bedrouft zyn, want / zy vertroost sullen worden. Opschriften : Berau der sonden; Apoca. 21; Melyden. | |
| zinspreuk geopend veelluik, rechterluik, bovenregister | |
| zinspreuk middenregister rechterluik, geopend | |
| opschrift benedenregister rechterluik, geopend: Salich zyn die ghene die vervolghinghe lyden, om die rechtueerdicheyt, want dat rycke des hemelen behoort hem toe. | |
| kenspreuk benedenregister rechterluik, geopend: Patietie; steercke vulheridcheyt. | |
| kenspreuk op gesloten luiken links: bovenaan het wapenschild van de familie Van Hille op een banderol : REPOZ EN GVERRE. Onder de figuur : BALAAM. Onderaan het opschrift : O IACOB HOE SCHOONE SY VWE TEN / TE EN VWE WONYGHE ISRAEL SY SYN / GHELYCK BREEDE GROENE DALEN EN. | |
| opschrift op gesloten luiken rechts: bovenaan het wapenschild van de familie Van Sevecote op een banderol : NON SANS EN NVY. | |
| opschrift op gesloten luiken onder figuur: BALACK. | |
| op gesloten luiken onderaan: GHELYCK DIE HOVE AT WATER GHELYCK/DIE TENTE DIE DE HEERE PLAT GHELYCK /DIE CEDRE ANDE WATER : NV. XXIII.E.XXIIII. | |
| Collectie | schilderkunst AAT |
| Objectnaam | olieverfschilderijen AAT |
| Inventarisnummer | S-100 |
| Herkomst |
onbekend |
| Bewaarplaats | Te zien op zaal |
| Permalink | https://mskgent.be/collection/work/data/S-100 |
| IIIF Manifest | https://imagehub.mskgent.be/iiif/3/6842/manifest.json |
| Art & Architecture Thesaurus |
300055874
religieuze symboliek
AAT
300015636 landschappen AAT |
|---|---|
| Trefwoorden Iconclass |
11C13
tetragrammaton (in Romeins of Hebreeuws schrift) ~ symbool van God de Vader
Iconclass
11D Christus Iconclass 11D3 Christus als volwassene Iconclass 11E1 Heilige Geest voorgesteld als een duif (in vlammen) Iconclass 11G engelen Iconclass 11G2 activiteiten van engelen (in de hemel) Iconclass 11GG19 lagere engel(en) - GG - lagere engel(en) zonder vleugels Iconclass 11K duivel(s) en demonen Iconclass 11Q511 de Bijbel als boek Iconclass 11Q71441 kelk Iconclass 11Q751 (publiek) gebed Iconclass 11R71 schedel als vanitas-symbool Iconclass 11S hemel, hemels paradijs, Nieuwe Aarde Iconclass 11S1 voorstellingen van het hemelse paradijs (en zijn bewoners) Iconclass 11S11 de hemel voorgesteld in de lucht, met wolken (in concentrische cirkels) en licht Iconclass 11U3 symbolen van het Laatste Oordeel Iconclass 25F42(VIPER) slangen: adder Iconclass 25G41(CARNATION) bloemen: anjer Iconclass 25G41(LILY) bloemen: lelie Iconclass 25G4111 guirlande, bloemenkrans Iconclass 25G4111(+1) guirlande, krans (+ planten voor symbolisch gebruik) Iconclass 25H112 rotsen Iconclass 25I stadsgezicht en stadslandschap met door de mens gebouwde constructies Iconclass 25I12 gezicht op een stad, stadspanorama, omtrek van een stad Iconclass 25I153 obelisk, naald Iconclass 26A wolken Iconclass 31A3191 blinddoek Iconclass 31A65 spuwen Iconclass 33B3 vechten Iconclass 41A huisvesting Iconclass 41A1 burgerlijke architectuur; gebouwen; huisvesting Iconclass 41A14 stedelijke huisvesting Iconclass 41A343 ladder Iconclass 41A771 recipiënt in metaal: emmer, kruik, vat, ton, blik Iconclass 41A7711(+1) recipiënt in edelmetaal (zilverwerk) Iconclass 41C621 brood Iconclass 41D266 sieraden, juwelen Iconclass 41D29 gekleed in vodden Iconclass 44B191 kroon (symbool van soevereiniteit) Iconclass 44B192 scepter, staf (symbool van soevereiniteit) Iconclass 44B193 aardbol (symbool van soevereiniteit; hemelbol met kruis) Iconclass 44G37 lijfstraffen in het openbaar Iconclass 44G373 slaan, geselen (in het openbaar) Iconclass 45B de soldaat; het leven van een soldaat Iconclass 45C15(BOW AND ARROW) wapens van boogschutters: pijl en boog Iconclass 45C19(SHIELD) beschermingswapens: schild Iconclass 46A122 wapenschilden, heraldiek Iconclass 46A151 bedelaar Iconclass 46A1632 geldkoffer, schatkist, spaarpot Iconclass 46B311 muntstuk Iconclass 46B3311 weegschaal Iconclass 46C24 zeilboot, zeilschip Iconclass 49L8 inscriptie, opschrift Iconclass 57A42 wroeging, berouw; 'Compuntione' Iconclass 57AA91 wreedheid, gewelddadigheid; ‘crudeltà’ Iconclass 73 Nieuwe Testament Iconclass 73C publieke leven van Christus: vanaf zijn doopsel tot de Passie Iconclass 73C7 Christus als leraar (deel I): het verklaren van zijn leer; onderrichten ~ parabels en spreekwoorden Iconclass 73C77 zaligsprekingen en zegeningen van Christus Iconclass 73C771 zaligsprekingen van de bergrede Iconclass 73C7711 zaligsprekingen van de bergrede als serie (Matteüs 5:3-12) Iconclass 73C77111 zalig zijn de armen van geest Iconclass 73C77112 zalig zijn zij die treuren Iconclass 73C77113 zalig zijn de zachtmoedigen Iconclass 73C77114 zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid Iconclass 73C77115 zalig zijn de barmhartigen Iconclass 73C77116 zalig zijn de zuiveren van hart Iconclass 73C77117 zalig zijn de vredestichters Iconclass 73C77118 zalig zijn zij die omwille van gerechtigheid vervolgd worden Iconclass 73D82(COLUMN) zuil (van de geseling) ~ instrumenten van het Passieverhaal Iconclass 73D82(CROSS) kruis ~ instrumenten van het Passieverhaal Iconclass 73D82(CROWN OF THORNS) doornenkroon ~ instrumenten van het Passieverhaal Iconclass 73D82(PALM) afzonderlijke instrumenten van het Passieverhaal (PALMTAK) Iconclass 73D82(WHIP) afzonderlijke instrumenten van het Passieverhaal (ZWEEP) Iconclass 86 spreekwoorden, zegswijzen, enz. Iconclass |
| School / Stijl | Vlaamse primitieven AAT |
| Note des tableaux dessins et estampes déposés dans la ci-devant école de l'abbaye de Baudeloo. Ceux marqués d'un K sont conformes à la note du 10 ventôse an V, trouvés au quartier de l'abbé de Saint-Pierre / Charles Piot. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (nr. 210) |
| Catalogue du musée de peinture de la ville de Gand, 1900 / Louis Maeterlinck. - Gand : Imprimerie Victor Van Doosselaere, 1900 (nr. 12) |
| Museum voor Schone Kunsten Gent : Catalogus schilderkunst ; Deel I: 14de - 18de eeuw ; Deel II: 19de - 20ste eeuw / Robert Hoozee, Johan De Smet, Bruno Fornari, Ruth Monteyne. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2007 (dl. I, p. 176-177 (ill.)) |
| Frieden : Wie im Himmel so auf Erden? (Ausstellung Münster, LWL-Museum für Kunst und Kultur, 28.04.2018 - 02.09.2018) / Thomas Flammer, Thomas Fusenig, Viktoria Weinebeck. - Dresden : Sandstein Verlag, 2018 (p. 108) |
| Der Friedenssucher (Entstanden anlässlich der Ausstellung "Frieden : Wie im Himmel so auf Erden?" Münster, LWL-Museum für Kunst und Kultur, 28.04.2018 - 02.09.2018) / Rainer Oberthür, Barbara Nascimbeni, Katrin Egbringhoff, Thomas Flammer, Elisabeth Lange. - München : Deutscher Katecheten-Verein e.V., 2018 |
|
Heb je een vraag of wil je meer informatie over dit object? Laat het ons weten via collectie.msk@stad.gent |