Trompe-l’oeil: brievenbord met zandloper, scheermes en… | MSK Gent
Ga naar inhoud (Enter)

Trompe-l’oeil: brievenbord met zandloper, scheermes en schaar, ca. 1664

  • olieverf, doek
  • 101.9 x 83.4 cm
  • Inv. 1911-HJ

Public Domain

Download PDF

De trompe-l’oeil is een apart en bijzonder populair genre, vooral in de Noordelijke Nederlanden. Met louter plastische middelen, zoals perspectief, lichteffecten en stofsuggestie, wil de kunstenaar een illusie van de werkelijkheid scheppen. Hij wedijvert met de realiteit en slaagt er bijna in de grens tussen die realiteit en zijn kunst op te heffen. Behalve een vermelding in 1659 als meester van de Antwerpse Sint-Lucasgilde zijn van Cornelis Gijsbrechts weinig biografische gegevens bekend. Hij schilderde enkel stillevens en trompe-l’oeils. Zijn vierjarig verblijf aan het Deense hof betekende een hoogtepunt in zijn carrière als trompe-l’oeilschilder. De twee werken met een voorhang in spiegelbeeld zijn vermoedelijk pendanten. Hier zijn de vanitassymbolen heel duidelijk aanwezig: de dansmeesterviool, de hoorn, de lege lijst, de zandloper, de almanak, het pistool verwijzen naar de ijdelheid van aardse genoegens en naar de vergankelijkheid van het leven. Pronkstilleven in een openstaande kast wordt eveneens aan Gijsbrechts toegeschreven. Het werk behoort tot een apart genre binnen zijn illusionistische stillevens, de zogenaamde trompe-l’oeilkasten. Het schilderij toont een geopende pronkkast waarin zilverwerk staat uitgestald.

Kunstenaar

Cornelis Norbertus Gijsbrechts RKD
Antwerpen circa 1640 - na circa 1675
schilderAAT

Titel Trompe-l’oeil: brievenbord met zandloper, scheermes en schaar
Datering ca. 1664
Periode 17de eeuw
Collectie schilderkunst AAT
Objectnaam olieverfschilderijen AAT
Inventarisnummer 1911-HJ
Herkomst schenking
De Vrienden van het Museum
Gent
1911
Bewaarplaats Te zien op zaal
Permalink https://mskgent.be/collection/work/data/1911-HJ
IIIF Manifest https://imagehub.mskgent.be/iiif/3/515/manifest.json
Art & Architecture Thesaurus 300015638 stillevens AAT
Trefwoorden Iconclass 23U1 kalender, almanak Iconclass
23U22 zandloper Iconclass
41A421 gordijnen Iconclass
41E stilleven met diverse voorwerpen Iconclass
41E2 trompe l'oeil Iconclass
46E221 brief, envelop Iconclass
47D8(ROPE) gereedschap, hulpmiddelen, werktuigen ~ ambacht en industrieën: touw Iconclass
47D8(SCISSORS) gereedschap, hulpmiddelen, werktuigen ~ ambacht en industrieën: schaar Iconclass
49L5 schrijfinstrumenten Iconclass
49L511 ganzenveer Iconclass
49L63 pennenmes Iconclass
49L641 papier (schrijfmateriaal) Iconclass
49L65 zegel, stempel Iconclass
49L651 zegelwas Iconclass
School / Stijl barok AAT
Museum van Schoone Kunsten : Catalogus ; Oude Meesters, Schilderstukken, teekeningen, plaatsneden (met geschiedkundig overzicht) / Maurice Dupuis, Georges Charles Nicolas Marie Hulin de Loo, Fritz Van Loo. - Gent : Drukkerij F. De Vos, 1938 ; Gent : Stad Gent, 1938 (p. 65)
C.N. Gysbrechts-L'illusioniste. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 104, nr. 145)
Cornelis Norbertus Gysbrechts / Jan Pieter Ballegeer. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 76-77)
Cornelis Norbertus Gysbrechts / Hans Vlieghe. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 342, nr. 755)
Trompe l'oeil : The eye deceived / Martin Battersby. - London : Academy Editions, 1974 (p. 36)
Les peintres flamands de nature morte au XVIIe siècle / Edith Greindl. - Sterrebeek : Editions d'Art Michel Lefebvre, 1983 (p. 150, 358; nr. 15)
Museum voor Schone Kunsten Gent / Robert Hoozee. - Brussel : Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1988 (p. 48)
De vrienden van Scribe : De Europese smaak van een Gents mecenas (tentoonstelling Gent, Museum voor Schone Kunsten, 12 december 1998 - 14 maart 1999) / Monique Tahon-Vanroose, Robert Hoozee. - Gent : Snoeck-Ducaju & Zoon, 1998 ; Antwerpen : Pandora, 1998 (p. 48)
200 jaar verzamelen : Collectieboek Museum voor Schone Kunsten Gent / Arnout Balis, Robert Hoozee, Maximiliaan P.J. Martens, Paul Van Haute. - Gent : Ludion, 2000 (p. 29)
Museum voor Schone Kunsten Gent : Catalogus schilderkunst ; Deel I: 14de - 18de eeuw ; Deel II: 19de - 20ste eeuw / Robert Hoozee, Johan De Smet, Bruno Fornari, Ruth Monteyne. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2007 (dl. I, p. 92-93 (ill.))
Het Museum voor Schone Kunsten Gent : een keuze uit de mooiste werken / Patrick De Rynck. - Gent : Ludion, 2007 (p. 46-47 (ill.))
Antwerpen - Brugge - Gent : De musea en hun kunstschatten van Van Eyck tot Magritte ; ontdek het rijke erfgoed in drie Vlaamse steden ; de Vlaamse Kunstcollectie / Geert Souvereyns, Till-Holger Borchert, Paul Vandenbroeck. - Dijon : Éditions Faton, 2007 (p. 58 (ill.))
Rubens, Van Dyck and the Splendour of Flemish Painting (exhibition Budapest, Museum of Fine Arts, 30.10.2019 - 16.02.2020) / Júlia Tátrai, Ágota Varga, Nikoletta Koruhely, Tamás Balogh, Gert Jan Van der Sman, Ingrid De Meûter. - Budapest : Museum of Fine Arts (Budapest), 2019 (p. 314-315, 419, cat. 89)
Museum voor Schone Kunsten Gent : De collectie (tentoonstelling vanaf 21 maart 2021) / Johan De Smet, Bart Ooghe, Frederica Van Dam, Lieven Van Den Abeele, Cathérine Verleysen. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2021
Musée des Beaux-Arts de Gand : La Collection (exposition dès le 21 mars 2021) / Johan De Smet, Bart Ooghe, Frederica Van Dam, Lieven Van Den Abeele, Cathérine Verleysen. - Gand : Musée des Beaux-Arts de Gand, 2021
De vrienden rond het museum : Het Gentse kunstnetwerk in relatie tot de collectieuitbreiding van het Museum voor Schone Kunsten Gent (1870-1914) / Julie Landuyt. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 41)
onder vrienden : 225 jaar verzamelaars rond het Museum voor Schone Kunsten Gent (tentoonstelling Gent, Museum voor Schone Kunsten Gent, 25.11.2023 - 28.04.2024) / Johan De Smet, Frederica Van Dam, Willy Van der Gucht, Manfred Sellink. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2023 ; Gent : De Vrienden van het Museum, 2023 (p. 69, cat. 79 (ill.))
Heb je een vraag of wil je meer informatie over dit object?
Laat het ons weten via collectie.msk@stad.gent