Schoonvolk: een audiogids op jongerenmaat

Wat vormde jullie drijfveer voor het maken van deze audioguide?

Lotte: Met Schoonvolk, het jongerencollectief van het MSK, wilden we meer aanwezig zijn in het museum. Een audiogids leek ons hiervoor een goede tool. Ook wilden we onderwerpen waar jongeren mee bezig zijn onder de aandacht brengen en die ook relateren aan kunst.

Hoe zijn jullie juist te werk gegaan voor de onderwerpen en de teksten?

Lotte: We zijn begonnen met een lijst te maken van een twintigtal onderwerpen die voor jongeren relevant zijn: mentaal welzijn, genderrollen, instagramfilters, de relatie tot je lichaam e.a. Daarna hebben we deze onderwerpen tussen alle ‘Schoonvolkers’ verdeeld en ging iedereen zelf op zoek naar een kunstwerk dat daar bij paste.

Maaike: We zijn ons onderwerp ook gaan researchen. Voor mijn stop over ‘Dans’ bijvoorbeeld (zie verder) is er een stukje over het natuurlijke ritme dat we allemaal in ons zouden hebben, daar heb ik verder onderzoek naar gedaan. Voor de stop ‘Lichaam’ heb ik onder meer historisch onderzoek gedaan naar de kledij die mensen vroeger droegen.

Lotte: Vervolgens hebben we workshops gekregen van Marthy Locht van Museumteksten over hoe je juist teksten schrijft voor een audioguide, waar je moet op letten en hoe het één geheel wordt. En dan zijn we allemaal gaan schrijven en hebben we een eerste versie gemaakt rond ons onderwerp waarop we feedback kregen. Het was erg interessant om iedereens verhalen te horen, er zaten heel leuke dingen tussen.

Maaike: We wilden de teksten zo toegankelijk mogelijk maken voor iedereen. Hoe iets vertellen zodat iedereen het kan begrijpen en de boodschap meekrijgt, daar hebben we hard aan gewerkt.

Zitten er persoonlijke verhalen of anekdotes van jullie in de audiogids verwerkt?

Lotte: Ik heb een audiostop gemaakt over ‘Volwassen worden’ bij Jong meisje op een rood tapijt van Felice Casorati. Daarin heb ik mijn kennis over psychologie kunnen verwerken; de verschillende theorieën en wat juist maakt dat je volwassen wordt. Daarnaast maakte ik een tweede persoonlijkere stop over ‘Mentale gezondheid’ en meer bepaald over depressie waar ik zelf mee te kampen heb gehad. Hierin heb ik deels mijn eigen verhaal verteld. Het voelt een beetje als een ‘coming out’ om zoiets in een audiogids te delen omdat ik er verder niet vaak over praat. Maar het leek me relevant voor andere jongeren want zo’n verhalen zijn er. Ik sta nu ook op een punt dat het veel beter gaat met mij. Het werk dat ik hierbij gekozen heb, is Maria Magdalena van Alfred Stevens. De actrice die hier model voor stond, Sarah Bernhardt, heeft ook een depressie gehad. Ik vind het een heel mooi schilderij en haar blik vat ook een beetje wat depressie is.

Luister naar de stop ‘Volwassen worden’

Maaike: Ik heb de stop ‘Dans’ over knaldrang en dansen geschreven bij Sint-Joriskermis van Gillis I Mostaert. We zijn net na corona aan de audiogids begonnen en toen was dat een erg actueel onderwerp. In deze stop heb ik best wat van mezelf gelegd en het knaldranggevoel echt proberen op te wekken. Met Hannah en Noë (twee andere Schoonvolkers) heb ik ook de stop ‘Schaamhaar’ bij De Trap van Paul Delvaux geschreven, over het weinige schaamhaar in het museum. Sinds ik hierover vertelde tegen vrienden en familie, krijg ik constant te horen ‘ik ben naar dit of dat museum geweest en ook daar geen schaamhaar’ (lacht). Ook aan de stop ‘Het lichaam’ heb ik meegewerkt.

Luister naar de stop ‘Dans’

Jullie hebben de audiogids ook zelf ingesproken, hoe ging dat?

Maaike: Een bevriende student logopedie gaf ons als voorbereiding een workshop stemtechnieken en hoe je alles zo natuurlijk mogelijk kan doen overkomen. Het inspreken zelf gebeurde in een echte studio en was een leuke ervaring. Ik had vooraf een beetje stress maar het opnemen ging vrij vlot. We lazen de teksten gewoon in en de regisseur gaf aanwijzingen of zei ‘doe die zin nog eens opnieuw of anders’. In mijn stem zat er te vaak een glimlach waardoor wanneer ik iets inlas, het soms te spottend klonk. Dat moest dan opnieuw. (lacht) Maar mede dankzij de goede opnamekwaliteit klinkt alles erg professioneel. We hebben ook naar de gender ratio gekeken en ervoor gezorgd dat er een gelijke verdeling is tussen mannen- en vrouwenstemmen.

Zou je nu in de toekomst vaker iets willen inspreken?

Maaike: Niet echt maar we zijn het er wel over eens dat Hannah (ook lid van Schoonvolk) echt iets met haar stem moet gaan doen. (lacht)

Neem je zelf een audioguide als je een museum bezoekt?

Lotte: Ik neem meestal geen audioguide omdat ik meer mijn eigen ding doe in een museum. Maar na deze ervaring ben ik er wel meer nieuwsgierig naar en ga ik het meer proberen. Zeker als het een eigenzinnigere audioguide is zoals de onze.

Maaike: Toen we zijn begonnen aan dit project ben ik het meer gaan doen, ik was benieuwd naar de aanpak van andere musea en wat er zoal mogelijk was. Na deze ervaring ben ik er wel van overtuigd dat het iets extra kan bijbrengen.

Waarom vinden jullie het belangrijk om het over al die actuele onderwerpen te hebben?

Maaike: Er zijn veel audioguides in het museum en ik vind het fijn dat nu ook de stem van de jongeren en hun blik op kunst zijn vertegenwoordigd. Ik hoop ook dat oudere bezoekers hierdoor beter leren begrijpen waarom deze onderwerpen ons zo bezig houden. In de audiogids kunnen we hierover meer uitleg geven en dan ook nog eens gelinkt aan kunst. Ik vind het goed eens zo ons verhaal te kunnen vertellen; niet via jongeren die op straat protesteren voor het klimaat maar aan de hand van een verhaal over het belang van biodiversiteit en het 17^de Eeuws schilderij Vossenjacht van Paul de Vos.

Lotte: We zijn best trots op het resultaat, het was een hele weg en heeft veel moeite gekost maar het mag er zijn!

De audiogids van Schoonvolk is gratis te verkrijgen aan de ingang van het museum.