Het Rubenshuis te gast | MSK Gent
Ga naar inhoud (Enter)

Het Rubenshuis te gast

20230705 MSK Rubenshuis c Martin Corlazzoli COR01808
Jacob Jordaens, 'Zelfportret' (linksboven) en Jan Boeckhorst & Frans Snijders, 'Boeren op weg naar de markt' (rechts), Collectie Stad Antwerpen Rubenshuis © Martin Corlazzoli

Het Rubenshuis in Antwerpen vernieuwt en is daarom tijdelijk gesloten. Tijdens de sluiting is het Rubenshuis te gast in andere musea waaronder het MSK. Ontdek welke vier werken je vanaf nu in het museum kan bewonderen.

In dit kleurrijke tafereel zien we hoe de aartsengel Gabriël de geboorte van Jezus aankondigt aan de maagd Maria. Dit christelijke onderwerp, dat we kennen als de Annunciatie, was eeuwenlang bijzonder geliefd in de schilderkunst. Rubens legt in zijn werk de nadruk op zowel het hemelse als het aardse karakter van het gebeuren. Gabriël is vergezeld door een goddelijke lichtstraal en mollige putti die Maria kwistig bestrooien met bloemblaadjes. Maria krijgt de boodschap te horen in haar huiskamer waar de tafel met de bloemenvaas, de naaimand en de slapende poes voor een intieme sfeer zorgen.

Rubens begon in 1610 te werken aan het doek. Stilistische aspecten, zoals het licht- en ruimtegebruik evenals de dynamische uitstraling van de voorstelling, verraden echter dat hij het schilderij pas later in zijn carrière finaliseerde. In 1628 verkocht hij het tijdens een diplomatiek bezoek aan het Spaanse hof in Madrid aan de markies van Leganés. Die gaf het een plaats in zijn huiskapel.

Op dit indrukwekkende schouwstuk zien we hoe een groepje landlieden zich met hun koopwaar naar de stad begeeft. Het gezelschap wordt geleid door een jonge vrouw met een rijkelijk gevulde fruitmand op het hoofd. Het vrolijk ogende jongetje in haar kielzog lijkt een gesprekje te voeren met de gespierde man achter hem die een vracht trekt. De man wordt hierin bijgestaan door twee honden die echter meer oog hebben voor de jachtbuit van het gezelschap. Dit valt niet in goede aarde bij de zwaan. Haar wacht in de stad nog meer onprettigs want zwanen waren in de 17de eeuw immers de pronkgerechten bij uitstek…

Voor de realisatie van dit monumentale tafereel bundelden twee Antwerpse topschilders uit de barok hun krachten. Jan Boeckhorst stond in voor het schilderen van de figuren terwijl Frans Snijders de uitwerking van de dieren, groenten en vruchten voor zijn rekening nam. Deze succesvolle samenwerking leverde de koper waar voor zijn geld. Beide schilders werkten tijdens hun loopbaan nauw samen met Peter Paul Rubens.

Jacques Jordaens kunnen we zonder twijfel beschouwen als één van de grootmeesters van de Antwerpse barok. Hij is vooral gekend om zijn monumentale historie- en genrestukken en zijn bijzonder veelzijdige artistieke karakter dat beïnvloed werd door het maniërisme, het Rubenisme en het caravaggisme.

Hier maak je kennis met de meester zelf. We zien hoe hij ons als een zelfzekere maar toch bescheiden man aankijkt vanachter een blad papier. Hij is sober maar duur gekleed. Het portret is een atelierstuk dat nadien opgetoetst werd door hemzelf. Met andere woorden: Jordaens heeft hier letterlijk eigenhandig beslist welke eigenschappen van zijn verschijning hij in de verf wilde zetten.

In deze detailrijke voorstelling met een drinkende boer in de hoofdrol kaart Adriaen Brouwer de verschillende fases van dronkenschap en de effecten van alcoholgebruik aan bij zijn publiek. De boer, die zich in een donkere taverne bevindt, verheugt zich duidelijk op het leegdrinken van het tot de rand gevulde glas wijn. De naar buiten strompelende dronkaards weerhouden hem niet van het consumeren van zijn drankje.

Brouwers’ zin voor naturalisme wordt geïllustreerd door de aanwezigheid en de fijne weergave van het brood, het broodmes, de tinnen schaal, de wijnkan, het krijtje en het laken. Het schilderijtje is mogelijk identiek aan het werk dat vermeld wordt in Rubens’ inventaris uit 1640 als ‘un paysan avec un verre de vin et un pot’.