Op de dubbeltriptiek van Frans I Francken is het leven van Christus en Maria in 24 afzonderlijke taferelen uitgebeeld. Het middendeel is verdwenen. Het stelde waarschijnlijk een Calvarieberg voor. Het gebruik van triptieken met dubbele luiken was in de zestiende eeuw niet ongewoon. Frans I Francken behoorde tot een omvangrijke schildersfamilie in Antwerpen. Samen met zijn broer Ambrosius verwierf hij ruime bekendheid met zijn altaarstukken. Zijn manier van schilderen met gezochte houdingen en virtuoze draperingen toont de invloed van het Italiaanse maniërisme. De dubbeltriptiek uit het Museum van Gent is het vroegst gekende werk van de kunstenaar. Hij schilderde het imposante veelluik in opdracht van de recollecten van Gent, een strenge franciscaner orde. Op het einde van de achttiende eeuw werd de kloosterorde afgeschaft en de inboedel verkocht. De verdwijning van het middenpaneel dateert vermoedelijk van die periode. De huidige opstelling toont het retabel in de eerste geopende toestand. Aangezien het middenpaneel verdwenen is, is de keerzijde van de binnenluiken met de Passie- en Verrijzenistaferelen nu aan de achterzijde te zien.
| Kunstenaar |
Frans I Francken
RKD
|
|---|---|
| Titel | Het leven van Christus en Maria |
| Datering | ca. 1580 |
| Periode | 16de eeuw |
| Opschriften en merken | opschrift: Buitenluiken open en binnenluiken gesloten : van links naar rechts en van boven naar onderaan Buitenluik links open : Links boven, afgerond : H. Franciscus. Opschrift : 'Contemplator hic Est Mysteria Sancta Stupescens'. Geboorte van Maria. Opschrift : 'En terris aurora venit praenuntia Solis/Iustitiae, prolem dum parit Anna suam'. Maria presentatie. Opschrift : 'Hostia prima data est pro Virginitate sacranda./Praesentata Deo quando Maria fuit'. Boodschap aan Maria. Opschrift : 'Filius aeterni Patris Rex, dum sibi quaerit/Regnum concipitur virgine factus Homo'. Bezoek aan Elisabeth. Opschrift : 'Mox properans Virgo Regi protendere Regnum./Visitat Elisabeth, Magnificatque Deum'. Buitenluiken open : binnenluiken gesloten, rechts : Dood van Maria. Opschrift : 'Mortis ad instar erat fortis dilectio, quando/Quae natura dedit vincula, soluit amor'. Hemelvaart van Maria. Opschrift : 'Quae data per Christum est, Spem firmat gloria matris./Dum super Angelicos tollitir ipsa choros'. Rechts boven, afgerond : Hemel. Opschrift : 'Stella fugans tenebras te mea vota petunt'.... Geboorte van Christus. Opschrift : 'Progreditur Sponsi, thalamo de Virginis, instar./Ipse sibi stabulum qui cupit esse thorum'. Besnijdenis van Christus. Opschrift : 'Sanguinis ut Spumus fit, circumcisio praestat,/ne pretiosa sibi parcere sponsa velit'. Buitenluiken open, binnenluiken gesloten, links : Links boven, afgerond : ster van Bethlehem. Opschrift : Stella oritur Jacob, Numerorum bis duoden. Aanbidding der wijzen. Opschrift : 'Mystica dona magi referunt pro gentibus ipsi/Primitae quibus haec pro duce stella datur'. Maria zuivering. Opschrift : 'Pastor ut instar ouis pia victima fiat in ulnis/Obtulit hunc genitrix cum Simeone Patri'. Doopsel van Christus. Opschrift : 'Chrificat genitor quem spiritus ungit Jesum/hinc per viuificas unctio stillat aquas'. Jezus door de duivel bekoord. Opschrift : 'Vnctio fert luctam Sathan qui viribus impar./Ieiuna Victus sobrietate fugit'. Buitenluik rechts open : Bruiloft van Kana. Opschrift : 'Connubiatis Amor. Quo nupta Ecclesia Christo/Signa dat hic Vini. Sanguinis inde dabit'. Opwekking van Lazarus. Opschrift : 'Excitat ut Lazaros nunc plures gratia Christi,/Sunt et Apostolica Plura Saluta manu'. Rechts boven, afgerond : H. Clara. Opschrift : 'Contemplatricem sacra sijnaxis alit'. Judas ontvangt de dertig zilverlingen. Opschrift : 'Venditur empturus totum sibi Sanguine Mundum./Quam pretio vili venit et ipse Deus'. Christus wast de voeten van de apostelen. Opschrift : 'Alma Redemtoris Pietas Pretiosa Parabat/Munera. Discipulis dum Lavat ipse Pedes'. Binnenluiken open links : Links boven, afgerond. Bronzen serpent. Opschrift : 'Moysaicus serpens Est Typus Ante Datus'. Jezus in de tuin van olijven. Opschrift : 'Forma fit Orandi Redimendis Sudor Vt Exit./Sanguineus. Placitum Qui Probat Omne Patris'. Jezus voor Pilatus. Opschrift : 'Luditur Vt Fatuus Iesvs Sapientia Patris/Sit Mundo Fatuus. Qui Tibi Christe Sapit'. Jezus voo'r Caïphas geslagen. Opschrift : 'Maxillam Praebere Docet Percussus. Vt Ante/Verbo Evangelico Praemonuisse liquet'. Jezus voor Caïphas naar Pilatus teruggebracht. Opschrift : 'Comme mora Quoties Fratrum Processio Fiet/Quod Circumductus Christus Vt Agnus Erat'. Binnenluik open rechts : Verrijzenis van Christus. Opschrift : 'Vtque Patrem Saecli se Comprobet Esse Futuri/Christus Ab Infernis Mox Redivivus Adest'. Nederdaling in de hel. Opschrift : 'Intima christus Adit Terrae Penetralia Functos/Captivos Redimens Quos sibi limbus habet'. Rechts boven, afgerond; Jezus verschijnt als hovenier aan Maria Magdalena. Opschrift : 'Magdalis Hunc Cernit Redivivum Corpore, curius'. Hemelvaart van Christus. Opschrift : 'Hinc Redit Ad Dominum Iesus qui Miserat Illum/Quemque Suum & Nostrum Dixerat Esse Patrem'. Pinksteren. Opschrift : Mittitur In Sion Promissus Spiritus Alm./Christiadum Populus Clamet vt Abba Pater. |
| monogram veelluik, rechter buitenluik, rechts midden op lemmet: FF | |
| Collectie | schilderkunst AAT |
| Objectnaam | olieverfschilderijen AAT |
| Inventarisnummer | S-95 |
| Herkomst |
onbekend |
| Bewaarplaats | Te zien op zaal |
| Permalink | https://mskgent.be/collection/work/data/S-95 |
| IIIF Manifest | https://imagehub.mskgent.be/iiif/3/6828/manifest.json |
| Art & Architecture Thesaurus | 300055874 religieuze symboliek AAT |
|---|---|
| Trefwoorden Iconclass |
11D
Christus
Iconclass
11F Maagd Maria Iconclass 73 Nieuwe Testament Iconclass |
| School / Stijl | renaissance AAT |
| A Tondo by C. Engebrechtsz / Julius Samuel Held. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 56-58) |
| 'Francisco Frutet of Frans I Francken', in: Jaarboek Koninklijk Museum voor / Josua Bruyn. - [s.l.] : [s.n.], [s.a.] (p. 65, 67, 69-72) |
| 200 jaar verzamelen : Collectieboek Museum voor Schone Kunsten Gent / Arnout Balis, Robert Hoozee, Maximiliaan P.J. Martens, Paul Van Haute. - Gent : Ludion, 2000 (p. (ill. 22), 74 (ill. b.), 269) |
| Oude Meesters uit het Museum voor schone Kunsten Gent in de crypte van de Sint-Baafskathedraal. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2004 (s.p.) |
| Museum voor Schone Kunsten Gent : Catalogus schilderkunst ; Deel I: 14de - 18de eeuw ; Deel II: 19de - 20ste eeuw / Robert Hoozee, Johan De Smet, Bruno Fornari, Ruth Monteyne. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2007 (dl. I, p. 90-91 (ill.)) |
| Museum voor Schone Kunsten Gent : De collectie (tentoonstelling vanaf 21 maart 2021) / Johan De Smet, Bart Ooghe, Frederica Van Dam, Lieven Van Den Abeele, Cathérine Verleysen. - Gent : Museum voor Schone Kunsten Gent, 2021 |
| Musée des Beaux-Arts de Gand : La Collection (exposition dès le 21 mars 2021) / Johan De Smet, Bart Ooghe, Frederica Van Dam, Lieven Van Den Abeele, Cathérine Verleysen. - Gand : Musée des Beaux-Arts de Gand, 2021 |
| Antwerp Art after Iconoclasm : Experiments in Decorum, 1566-1585 / Koenraad Jonckheere. - Brussels : Mercatorfonds, 2012 (p.252) |
|
Heb je een vraag of wil je meer informatie over dit object? Laat het ons weten via collectie.msk@stad.gent |