Pijnboom aan de zee bij zonsondergang, 1915

In 1898 vestigt Théo Van Rysselberghe zich definitief in Frankrijk. Daar werkt hij in 1903 met De lezing zijn laatste hoofdwerk af (Museum voor Schone Kunsten Gent, inv. 1906-R). Vanaf 1910 tot zijn dood leeft hij teruggetrokken in Saint-Clair. Stilistisch evolueert hij naar een realistische, meer conventionele manier van werken, waarbij de techniek van het neo-impressionisme op de achtergrond verdwijnt. Pijnboom aan de zee bij zonsondergang past in een reeks die Van Rysselberghe aan de boorden van de Middellandse Zee schildert. In deze doeken verwerkt hij vaak baadsters, maar hier staat het landschap centraal. Hoewel hij in zijn latere schilderijen meer en meer naar een realisme neigt in koloriet en techniek, herleeft in Pijnboom aan de zee bij zonsondergang een bijzonder vrije techniek, waarbij hij de pointillé voor een fauve streepjestoets heeft geruild. De harmonie van zijn neo-impressionistische werken staat hier in contrast met het gedurfde koloriet waarin de vlammende luchtpartij uit roden en oranjen is opgebouwd. De avondgloed verzacht de heuvelrug tot een fluwelig paars. Bijzonder suggestief is de oeverpartij, waarbij de rustige zee in gradaties van blauw kracht verlenen aan de bruinrode rotspartijen. De pijnboom zelf krijgt in korte vegen vorm, waarbij gesatureerde groenen in het bladerdek en grijzen en bruinen in de stam constructief aangewend worden. Het schilderij stuurde Van Rysselberghe in 1916 naar een tombola te Rouen ten voordele van de Belgische soldaten aan het front.