Ga naar inhoud (Enter)

Sex, Drugs, and Roquairol

12 Erich Heckel Roquairol 1917 Brücke Museum Foto Nick Ash
Erich Heckel, 'Roquairol', 1917, Brücke-Museum, Foto: Nick Ash © VG Bild-Kunst, Bonn / SABAM Belgium 2024

De Duitse expressionist Erich Heckel (1883-1970) inspireerde ook na zijn dood vele kunstenaars en zelfs muzikanten. Naar aanleiding van de tentoonstelling stelde het MSK een afspeellijst samen met muziek die volledig binnen de sfeer van zijn werk en het gevoel van zijn tijd past. Laat je meeslepen door de afspeellijst, want Heckel klinkt als muziek in de oren. In dit artikel ontdek je het verhaal achter enkele nummers uit de playlist.

Beluister de afspeellijst via Spotify.

Heroes (David Bowie)

Roquariol is een romantisch en gekweld personage, overgevoelig en mede door de oorlog verscheurd. Het personage ziet geen onderscheid meer tussen het leven en de kunst. Hoewel het nummer Heroes van David Bowie inhoudelijk niet kan gelinkt worden aan het werk Roquariol, is de keuze toch legitiem. Tijdens hun verblijf in Berlijn in 1976 bezochten David Bowie en Iggy Pop een tentoonstelling over de kunstenaar. Beiden lieten zich later voor hun platenhoes inspireren op het werk van Erich Heckel. Bij David Bowie was dat voor het album Heroes. Hij was bovendien zelf in het bezit van enkele werken van Heckel.

Sehr Langsam (Anton Webern)

Het oeuvre van Webern is uiterst beknopt maar elke klank heeft zijn eigen belang. Je merkt daarom ook geen versieringsnoten. Sehr Langsam drukt een overvloed aan emoties uit, van verlangen tot dramatische onrust, gelatenheid en een mogelijks rustige, vredige ontknoping. De oorlog is bij Webern nooit ver weg en past daarom ook zo goed bij Verwundeter Matrose van Heckel.

Quasi una Fantasia, String Quartet nr. 2 (Henryk Górecki)

Dit stuk omvat eenvoudige repetitieve reekstechnieken én verbondenheid met de traditie waarin het nostalgische nooit veraf is. De muziek van Gorecki is net als het werk van Heckel emotioneel geladen. Zo zien we op het werk van Heckel een personage dat volledig in zichzelf is gekeerd.

C’est Youkali (Kurt Weil)

Dit melancholiek nummer beschrijft de tocht naar een land van hoop en verlangens. De symfonieën van Kurt Weil zijn een typisch product van het Interbellum en hebben een ietwat filmische inslag. De essentie wordt mooi samengevat in dat ene zinnetje: “C’est l’étoile qu’on suit, c’est Youkali”. 

Hauser am Morgen is een expressionistische kijk op de Augustijnenrei in Brugge. Het werk is uit de handen van de nazi’s gebleven dankzij de inspanning van een ondergedoken Joodse vrouw. Hoe kunnen we dit werk beter eren dan er een nummer van Kurt Weil aan te koppelen? Weil zag zich namelijk zelf genoodzaakt om te emigreren omwille van zijn Joodse origine.

Euphoria (James Blake & Labrinth)

“Just take me anywhere”, dat hebben de soldaten wellicht gedacht bij het ervaren van hun zware verwondingen. Heimwee, hoop en troost. Hoop naar een Euphoria. James Blake heeft het over een verlangen naar een Walhalla dat wellicht naderbij is. Na regen komt zonneschijn. Dat schrijft Heckel ook in een brief: "Aber Frühling werd es doch” (“Maar toch wordt het lente”).

The Cold Song (Klaus Nomi)

De Madonna die uit de golven tevoorschijn komt. “What power art thou?” Dit nummer werd opgenomen door Klaus Nomi op zijn gelijknamige eerste album The Cold Song. De songtekst komt rechtstreeks uit Henry Purcell’s opera King Arthur. De boodschap: de heroïsche toekomst zal slechts plaatsvinden in het Walhalla. Vrome wensen mogen en zullen gekoesterd worden. Het zwaarmoedig-lieflijke werk Madonna van Ostende (1915) is net als het nummer The Cold Song tijdloos en universeel, spiritueel-transcendent en grijpt ons allen bij de keel.

Phantom Studies (Marcel Dettman)

Phantom Studies van Marcel Dettman, vooral bekend als DJ in de nachtclub Berghain in Berlijn, geeft het schilderij Frühling in Flandern van Heckel een extra dreigende dimensie. Het landschap vertoont rimpels en bartsen. Een dreigende en grillige tragiek doet zijn intrede.

Omega (Qeight, Hoducoma)

Hoducoma streeft ernaar om de luisteraar een ander perspectief op muziek te laten zien. Eén die vol zit met complexe, experimentele landschappen. Ons innerlijk kompas wordt zowel in dit nummer als in het schilderij Nordsee op de proef gesteld. De schaduwkanten van het menselijk bestaan worden niet geschuwd. Alsof er een constante zeeslag woedt.

Projection (Morton Feldman)

Dit nummer heeft een zeker “wachten op Godot” gehalte. Morton Feldman was diep geïnspireerd door het werk van Samuel Becket en zijn muziek heeft net als het schilderij Manner am Meer iets kaal en diep pessimistisch over de menselijke natuur en de lots- en zielbestemming van de mens. Feldman omschreef zijn composities zelf als 'muziek zonder begin, zonder midden, zonder eind’. Naast een diep verlangen naar bevrijding uit maatschappelijk conventies, roept Projection een klankwereld op waarin alle nuances tussen beweging en stilstand worden geëxploreerd.

Beluister de afspeellijst 'Sex, Drugs, and Roquairol' via Spotify.