De rivier: Opklaring, ca. 1905

Dit schilderij is een deel van een reeks van aanvankelijk drie – naderhand vijf – doeken die Valerius De Saedeleer maakte van een Leiebocht in de omgeving van Sint-Martens-Latem, telkens vanuit hetzelfde standpunt gezien. Voor deze reeks werken koos hij voor de eenvoudige, overkoepelende titel De rivier (De bocht). In wezen bracht hij er een ode aan de cyclische natuur in: een winderige, regen- of een stormachtige dag, een lente-, zomer- of herfstdag. Samen vormen de schilderijen een onlosmakelijke eenheid. De rivier staat hier symbool voor de verbondenheid van de landman met de natuur en zijn afhankelijkheid ervan. Zo veranderlijk de natuur is, zo veranderlijk zijn de stemmingen in een mens. Naar aanleiding van de Gentse salon van 1905 bewonderde Karel van de Woestijne vooral ‘het uitdrukken, niet van de natuur zelf, maar van hetgeen men bij de natuur gevoelt’. De expositie van het veelluik vormde de doorbraak van de kunstenaar in België en wekte interesse op voor zijn werk in Duitsland en Oostenrijk.