De vuurtoren, 1909

De lavis toont de eerste stenen vuurtoren van Oostende die in 1771 gebouwd werd op de plaats waar nu het Nationaal Zeelieden Monument (1953-54) van Willy Kreitz staat. De vuurtoren kreeg snel de naam van de ‘Vlaggenstok’ omdat er op het gebouw steeds een vlag wapperde, een detail dat Spilliaert, ondanks het ontbreken van de vlag, niet is ontgaan. Vanaf 1860 raakte de vuurtoren buiten gebruik maar bleef dienst doen als signaalmast en uitkijktoren. In 1944 werd hij door de Duitse bezetter afgebroken. Het motief van de vuurtoren lag de kunstenaar nauw aan het hart – zijn grootvader was vuurtorenwachter – en het komt ook voor op verschillende werken uit dezelfde periode. Het werk komt uit de oude verzameling van Gustaaf Tratsaert (1875-1955) die enkele jaren ouder was dan Léon Spilliaert en in de Witte Nonnenstraat in Oostende een handel in koloniale waren had. De ‘Grande Parfumerie’ van vader Spilliaert bevond zich net om de hoek in de Kapellestraat. In 1909 woonde Spilliaert nog bij zijn ouders. In de Almanach du commerce d’Ostende staat Tratsaert van 1909 tot 1926 vermeld als ‘épicier, rue des Soeurs Blanches 13’. In 1927 verhuist hij naar het Prinses Stefanieplein. Gustaaf was de oudere broer van juffrouw Bertha Tratsaert (1885-1963), die in Oostende veel aanzien genoot wegens haar engagement binnen de Commissie van Openbare Onderstand. Als gemeenteraadslid voor de katholieken werd ze in Oostende de eerste vrouwelijke schepen. Tevens was ze de stichtster van een vrouwenmutualiteit, een kraamkliniek en een polikliniek. Over de relatie tussen Tratsaert en Spilliaert is niets geweten, maar in de familie deed het verhaal de ronde dat Spilliaert zijn aankopen met kunstwerken betaalde.